قطعات دوچرخه کوهستان 

دوچرخه کوهستان تنها وسیله نقلیه است که با آن می توان به عمق مناطق بکر طبیعی بدون هیچ آلودگی زیست محیطی نفوذ کرد و از مناظر آن لذت برد .
رشته های رایج در دوچرخه کوهستان (MTB) شامل کراس کانتری (CROSCONTRY ) یا سربالای و دانهیل (DOWNHILE ) یا سراشیبی می باشد .
دوچرخه های کراس کانتری عمدتا” باید سبک بوده و دارای کمک فنر در جلو باشند البته کمک فنر در عقب اگر قابل قفل شدن باشد و وزن چرخ را نیز زیاد نکند بهتر می باشد چرا که بعد از هر سربالائی ؛ سرپایئنی نیز هست . منتها با توجه به وقت وزمانی که در طی کردن سربالئی طی می کنیم خیلی ها ترجیح می دهند دوچرخه کراس کانتری خوب داشته باشند .

دوچرخه های دان هیل به سبب اینکه کنترلش از دست فرد در سرپاینی زود خارج نشود باید سنگین بوده دارای استحکام زیاد در اثر برخود با موانع طبیعی را داشته و ترمزهای قوی مانند دیسک را دارا باشد . با توجه به جنبه استحکام و ایمنی این گونه چرخها لازم است که از بهترین لوازم و تنه استفاده کرد و دوچرخه های که شبیه بوده ولی استحکام لازمه ندارد به مانند دوچرخه های چینی یه سبب خطراتی که می تواند برای جان ما داشته باشد استفاده نکرد .
البته این رشته نیاز به ابزار و پوشاک خاص خود دارد و فرد باید در درجه بالا مهارت تجربی باشد و از همه بالاتر جسارت این کار را داشته باشد ، چه بسا افرادی هستند که توانائی تهیه امکانات خوب را دارند ولی جسارت لازم را ندارند . در ضمن برای شروع پیشنهاد می شود با دوچرخه های کراس کانتری استفاده کرد و به تدریج وارد این رشته شوید.
دوچرخه های دو منظوره (freeride ) برای استفاده در همه حالتها طراحی شده ولی کارائی خاص دوچرخه های کراس کانتری و دان هیل را ندارد به طوری که در سربالای سرعت دوچرخه کراس کانتری را ندارد و در سرپاینی به راحتی و اطمینان دان هیل نیست .
در کل مناسب تورهای چند روزه مناطق کوهستانی می باشد چرا که با همه گونه مسیر مواجهیم .
خرید دوچرخه :
اگر اولین تجربه دوچرخه کوهستان را می خواهید داشته باشید پس لازم نیست در همان ابتدا دوچرخه گران قیمت بخرید ( قیمت دوچرخه مناسب از یکصد هزار تومان شروع شده و گاه به ده میلیون تومان هم می رسد )
مهمترین قسمت یک دوچرخه تنه آن می باشد که باید محکم بوده و در طراحی فنی آن به صورتی باشد که انرژی دوچرخه سوار را هدر ندهد . بنابرین توصیه می شود از مدلهای سازندگان معتبر داخلی یا شرکتهای وارد کننده معتبر با خدمات پس از فروش خرید کنید .
دوچرخه های متفرقه که اکثر آنها چینی می باشند ظاهری فریبنده دارد ولی در عمل قابل قیاس با دیگر دوچرخه ها نیستند . تنه ها می توانند از جنس کرومولی (آهنی) باشد یا آلومینیومی یا کربن که تنه آلومینیومی رایجتر است . تقویت نقاط حساس جوش شده نیز مهم می باشد .
بعد از تنه ؛ اجزای دوچرخه می تواند قیمتهای مختلف داشته باشد که سازندگان با توجه به قیمت دوچرخه آنها را کنار هم می گذارند . به طور مثال اگر خودرو چرخی از نوع مرغوب بوده باید زنجیر و طبق قامه و شانجمان نیز از همان مدل باشد در غیر این صورت سبب استهلاک یکدیگر می شوند یا از فرمان ولوله زین محکم وسبک استفاده کند.
هر چه رده لوازم بالا می رود سبب بیشتر شدن استحکام و کم شدن وزن و بالا رفتن کارائی آن می شود .در ضمن طوقه های دو جداره آلومینیومی مرغوب بوده و بسته به کم شدن پره و پولکی بودن آنها قیمتش بالا می رود. در مورد کمک فنر سازنده معتبر و سبکی و درجه بازی کمک سبب بالا رفتن قیمت می شودو در مورد لاستیک هم سازنده و سیمی یا نخی بودن و استحکام و سبکی تعیین کننده قیمت است .
زین دوچرخه اگر ژله باشد در مسافتهای طولانی از خسته شدن فرد جلوگیری می کند البته می توان از آنجا که عمده دوچرخه های مرغوب از لوازم شیمانو استفاده می کنند دانستن رده این لوازم در تعیین قیمت دوچرخه می تواند به ما کمک کند . لوازم رده پایئن این شرکت در سنگاپور یا مالزی تولید شده در نتیجه قیمت پائین و لوازم رده بالا که دارای تکنولوژی بالا بوده و در ژاپن تولید می شود دارای قیمت بالا و به مراتب کاراتر نسبت به لوازم رده پائین می باشد .
در ظاهر ممکن است به نظر برسد که به یک شکل می باشند ولی در استفاده از آنها و عمر بالا یشان می توان متوجه تفاوت آنها شد منتها برای شروع به تدریج بالا بیائید چه بسا افرادی با تمرین خوب و اصولی بهتر از افرادی عمل می کنند که دوچرخه گران قیمت و لوازم رده بالا دارند .

- قطعات دوچرخه کوهستان

مهمترین قسمت یک دوچرخه تنه آن می باشد که باید محکم بوده و در طراحی فنی آن به صورتی باشد که انرژی دوچرخه سوار را هدر ندهد . بنابرین توصیه می شود از برخی مدلهای سازندگان معتبر داخلی یا شرکتهای وارد کننده معتبر با خدمات پس از فروش خرید کنید . دوچرخه های متفرقه که اکثر آنها چینی می باشند ظاهری فریبنده دارد ولی در عمل قابل قیاس با دیگر دوچرخه ها نیستند . شما اگر یک تنه خوب داشته باشد ، بعدها می توانید سایر لوازمات را ارتقا بدهید ولی هیچ گاه به فکر ارتقا لوازم در یک تنه ضعیف و نامرغوب و کم ارزش نباشید ، وسیله ای که پایه اصلیش ایراد دارد ارزش هزینه ندارد پس به خرید یک تنه خوب فکر کنید ، البته تنه تمامی سازندگان معتبر دوچرخه خوب بوده ولی هر تنه با توجه به لوازم عرضه شده بر روی همان چرخ ارزنده است و سازندگان برای لوازم مرغوب تنه با قابلیت ویژه آن لوازم ساخته اند تا در تلفیقی هماهنگ بهترین بازدهی را داشته باشد . هرگز برای یک تنه رده پایین یک کارخانه ، لوازم رده بالا حتی یک قطعه استفاده نکنید .

سازندگان معتبر کالای ساخته شده خود را که به آن اطمینان دارند برای چند سال گارانتی می کنند و شما در هنگام خرید در صورت اعلام گارانتی توسط فروشنده از او به صورت کتبی با مهر سازنده طلب کنید چون بسیارهای از تنه ها دارای گارانتی معتبری نبوده و با توجه به استفاده محدود خریداران از کالای خریداری شده ، و از آنجا که در مدت کوتاه به مشکلی بر نمی خورند ، بنابراین چندان به اهمیت وجود گارانتی توجهی نمی شود . با توجه به اینکه در این رشته شاهد ورود نو آوریهای جدید می باشیم چه بسا یک سازنده معتبر نیز طرحی را وارد بازار مصرف می کند که در استفاده و تجربه دارای ایراد فنی می گردد و حتی برای سال بعد آن مدل دیگر عرضه نمی گردد ، پس از نوآوریهای و مدلهای خاص تنه که تجربه نشده در سال اول خریداری نکنید تا بی نقص بودن ثابت شود و ایرادهای احتمالیش بر طرف گردد. البته تنه های تمامی سازندگان مشهور بی عیب و نقص بوده و آزمایشات متعدد بر روی آن تنه ها انجام شده تا در دنیای پر رقابت موجبات بدنامیشان فراهم نشود .

دوچرخه سواران حرفه ای به رنگ تنه اهمیت نمی دهند و حتی علاقه مند به تنه های بدون رنگ بوده تا در استفاده در مکانهای مختلف و در اثر حمل ونقل رنگش آسیب نبیند . رنگ مرغوب معیاری درستی در انتخاب و خرید یک مارک نیست و باید به معیارهای همچون شیب تنه و رکاب خور بودنش و استحکامش و لوازم به کار گرفته بر روی آن بیشتر توجه شود . در خرید های دست دوم توجه به عمر مفید تنه و سالم بودنش حایز اهمیت است .

دوچرخه های وارداتی با توجه به اینکه در دیگر کشورها با ورود مدلهای جدید ، مدلهای قدیمی حراج خورده و حتی تا %۵۰ یا ۷۰% زیر قیمت عرضه می شود ، بنابراین برخی از واردکنندگان با توجه به ناآگاهی مصرف کنندگان آن مدلها را به قیمت مدل روز می فروشند . در بیشتر اوقات حتی مدلهای جدید شان را در وسط فصل وارد می کنند هنگامی که در دیگر کشورها به سبب ورود مدل جدید ، مدلهای موجود را با تخفیف و تسهیلات می فروشند. برای آگاهی از سال تولید مدل عرضه شده می توانید از کاتالوگهای آن محصولات استفاده کنید به طوری که برای هر سال یک کاتالوگ تهیه می گردد . در صورتی که کاتولوگ در نزد همه فروشندگان موجود نبود می توانید از وب سایت کارخانجات بازدید کنید و با سال تولید و حتی کلیه لوازم موجود بر روی دوچرخه مورد نظر بیشتر آشنا شده و اصالت دوچرخه نیز برای شما بهتر مشخص می شود . برخی از تجار با واردات تنه های تقلبی چینی که به مانند تنه اصلی می باشد سعی در سود جویی دارند که این تنه ها در ظاهر شبیه بوده ولی ایمنی و استاندارد لازم را ندارد .

اجزای دوچرخه می تواند قیمتهای مختلف داشته باشد که سازندگان با توجه به قیمت دوچرخه آنها را کنار هم می گذارند . به طور مثال اگر خودرو چرخی از نوع مرغوب بوده باید زنجیر و طبق قامه و شانجمان نیز از همان مدل و ساخت یک سازنده و یا با توجه به توصیه سازنده امکان ترکیب با سایر مدلهای دیگر سازندگان را داشته باشد . در غیر این صورت سبب استهلاک یکدیگر می شوند یا به درستی عمل نمی کنند.دوچرخه باید دارای فرمان ولوله زین محکم وسبک باشد.

هر چه رده لوازم بالا می رود سبب بیشتر شدن استحکام و کم شدن وزن و بالا رفتن کارائی آن می شود .

در ضمن طوقه های دو جداره آلومینیومی مرغوب بوده و بسته به کم شدن پره و پولکی بودن آنها قیمتش بالا می رود. در مورد کمک فنر سازنده معتبر و سبکی و درجه بازی کمک سبب بالا رفتن قیمت می شودو در مورد لاستیک هم سازنده و سیمی یا نخی بودن و استحکام و سبکی تعیین کننده قیمت است . زین دوچرخه اگر ژله باشد در مسافتهای طولانی از خسته شدن فرد جلوگیری می کند البته می توان از روکش ژله ای نیز بهره برد.

آشنایی به رده های تولیدی این کارخانجات می تواند کمک خوبی برای تشخیص رده دوچرخه و تخمین قیمت آن باشد . برخی با شنیدن نام شیمانو بر روی یک دوچرخه و بدون توجه به رده آن فکر می کنند که تمامی این لوازم و رده ها یکی هستند .

از آنجا که عمده دوچرخه های مرغوب از لوازم شیمانو استفاده می کنند دانستن رده این لوازم در تعیین قیمت دوچرخه می تواند به ما کمک کند . لوازم رده پایئن این شرکت در سنگاپور یا مالزی تولید شده در نتیجه قیمت پائین و لوازم رده بالا که دارای تکنولوژی بالا بوده و در ژاپن تولید می شود دارای قیمت بالا و به مراتب کاراتر نسبت به لوازم رده پائین می باشد . در ظاهر ممکن است به نظر برسد که به یک شکل می باشند ولی در استفاده از آنها و عمر بالا یشان می توان متوجه تفاوت آنها شد منتها برای شروع به تدریج بالا بیائید چه بسا افرادی با تمرین خوب و اصولی بهتر از افرادی عمل می کنند که دوچرخه گران قیمت و لوازم رده بالا دارند . قیمت دوچرخه در مقام مقایسه در مقیاس کوچک مثل یک اتومبیل می ماند که تا حداقل قیمتی راحتی یک سواری را ندارد(پپیکان) واز آن به بعد تا حد قیمتی می توان تمام امکانات لازمه را داشته باشد(پژو- پراید) واز آن به بعد لوکس به حساب آمده(زانتیا) و امکاناتش فرقی چندانی با مدلهای متوسط ندارد ولی راحتی و کلاس بیشتر برای مصرف کننده در نظر گرفته شده .

برای آگاهی از رده لوازم شیمانو به سایت آن شرکت WWW.SHIMANO.COM قسمت MTB مراجعه کنید که رده XTR بهترین و کاربرد مسابقه دارد تمامی رده های DEOR XT,DEOR LX, DEOR و HONE,SAINT در رده حرفه ای قرار دارند و Alivio, Acera , Altus رده متوسط محسوب شده و بسته به استفاده از این رده هاقیمت متفاوت می شود.بنا به توصیه شیمانو بهتر است از ست کامل استفاده شود یا با توجه به جدول شیمانو که اجازه ترکیب رده ها را می دهد عمل شده باشد.

جهت آگاهی در مورد سایر مارکها و قطعات دوچرخه و دوچرخه های کامل خارجی از رضایتمندی مصرف کنندگان و میانگین قیمتهای جهانی به سایت WWW.MTBREVIEW.COM یا WWW.JENSONUSA.COM مراجعه کنید.

اجزای دوچرخه
تنه :

تنه دوچرخه اصلی ترین قسمت دوچرخه و مهمترین ملاک در تعیین کیفیت و کارایی آن است . تنه ها از جهات مختلف قابل تقسیم بندی هستند ، از جمله وزن ،مقاومت و عکس العمل در مقابل انواع نیروها ،اندازه ،کاربرد خاصی که برای آن طراحی شده اند ،جنس آلیاژ به کار رفته در آنها ،رنگ و هزینه ساخت .

تنه دوچرخه معمولا از قسمتهای اصلی زیر تشکیل می شود :

پیشانی- لوله بالایی - لوله زیرین - لوله نگهدارنده زین - نگهدارنده زین – تقویت - محل توپی تنه، قسمتی که معمولا به شکل دو مثلث در عقب تنه قرار دارد و محور چرخ عقب به آن متصل می شود ( اکسل عقب ). ممکن است روی تنه سوراخها و زوائدی تعبیه شود، از جمله سوراخهای عبور روکش های سیم ترمز و دنده ،محل نصب قمقمه ،محل نگهداری تلمبه ،محل نصب ترمز عقب و دیسک ،نگهدارنده های ترک بند ،شبرنگها ،فنرهای تنه و محل نصب شانژمان (گوشواره ) .

انواع آلیاژهای تنه :

تنه ها از ۵ نوع آلیاژ ساخته می شوند :
تنه تیتانیوم- تنه آلومینیوم -تنه کربن -تنه کرومولی - تنه آهنی

دو شاخه جلو یا کمک فنر جلو :

دو شاخه جلو شامل دو قسمت اصلی است :قسمت اول که به شکل دوشاخه است و از دو طرف محور چرخ جلو را می گیرد ؛ قسمت دوم که به وسط این دوشاخه متصل می شود و داخل پیشانی تنه قرار می گیرد .
به علت فشار زیادی که بر دو شاخه جلو وارد می شود و نقش مهمی که در تعادل دوچرخه ایفاءمی کند ، در ساخت آن دقت زیادی می شود . سوراخها و زوائدی نیز ممکن است روی دو شاخه جلو باشد که برای نصب ترمز جلو ،باربند ،کیلومتر شمار ،شبرنگ ،دینام و چراغ از آنها استفاده می شود .

انواع سیستمهای کمک فنر:

۱)فنر و الاستومر

۲)فنر – روغن

۳)فنر – هوا

کمک فنر وسط یا عقب :

این کمک فنر نیز درست به مانند سیستم کمک فنرهای جلو ساخته می شوند و مناسب دوچرخه های فری راید و دانهیل بوده و در دوچرخه های کراس کانتری با قابلیت قفل شوندگی یا به صورت شوک گیر استفاده می گردد . خاصیت قفل شوندگی یا کم کردن بازی برای حرکت در سربالای و جلوگیری از اتلاف انرژی فرد بسیار مهم است .

کرپی فرمان :

کرپی فرمان یا از جوش دادن دو میله یا به شکل یک پارچه ساخته می شود . کرپی فرمان دو پیچ دارد که یکی کرپی را به دو شاخه جلو وصل می کند و دیگری نگهدارنده میله فرمان است .

فرمان :

مانند دیگر ماشین های مکانیکی ،برای کنترل حرکت دوچرخه بکارمی رود . فرمان در دوچرخه های کوهستان به شکل صاف یا با انحنای کم است که به دوچرخه سوار کمک می کند در حالت راحت تری روی زین بنشیند . عرض فرمان در دوچرخه های کورسی برای کم کردن مقاومت هوا کمتر است و در دوچرخه های کوهستان برای تعادل بهتر در سرعتهای کم ،بیشتر است .

زین و میله زین :

هر چه استفاده دوچرخه سوار از دوچرخه بیشتر باشد اهمیت زین بیشتر می شود . معمولا افرادی که به شکل تفریحی ،مثلا هفته ای یکبار حدود یکی دو ساعت ،از دوچرخه استفاده می کنند متوجه تفاوت زینها نمی شوند ،ولی برای افرادی که دوچرخه به عنوان وسیله نقلیه یا مسابقه استفاده می کنند این مسئله بسیار مهم است . زینها با توجه به نوع فعالیت دوچرخه سوار و بدن وی ساخته و انتخاب می شوند . میله زین نیز از یک طرف داخل لوله زین محکم می شود و از طرف دیگر به زین متصل است که توسط پیچ متصل به تنه ،ارتفاع آن تنظیم می شود. با پیچ متصل به زین ،عقب و جلو بودن و زاویه زین نسبت به افق و راستای تنه تنظیم می شود .

توپ تنه :

در وسط تنه دوچرخه قرار می گیرد و رکابها یا طبق قامه به دو طرف آن بسته می شوند در مدلهای ابتدای دارای میل توپ تنه با تعدادی ساچمه به دورش و کاسه بود و نیاز به مراقبت و سرویس مداوم داشت و ممکن بود با فشارهای زیاد هنگام رکاب زدن کاسه و ساچمه ها به هم بریزند ، تا اینکه توپ تنه سلیندری یا کارتریجی به بازار عرضه شد و به تدریج مدلهای بلبرینگی هم تولید و عرضه شدند .

طبق ها (سینی ها ) :

در دوچرخه های کوهستان شامل سه طبق کوچک و متوسط و بزرگ می شود . هنگام دوچرخه سواری هر چه طبق مورد استفاده بزرگتر باشد ،سرعت بیشتر و دور پا کمتر می شود . طبقها می توانند به شکل دایره یا منحنیهای دیگری باشند که انتقال بهینه نیرو به زنجیر را ممکن کنند . معمولا برای آسان شدن تعویض طبق ها ،شکل بعضی دندانه ها با بقیه متفاوت است و به نظر شکسته یا کوتاهتر هستند. همچنین تعدادی پرچ و پین در داخل طبقها قرار داده شده که یک قسمت روی سر پرچ به صورت دندانه بوده و در هنگام تعویض زنجیر کمک می کند تا زنجیر بهتر تعویض گردد.

قامه ها : قامه چپ به میل توپ تنه متصل است و قامه راست علاوه بر میل توپ تنه ،به نگهدارنده طبقها (که به شکل سه پره یا پنچ پره است ) متصل است . هر چه طول قامه کوتاهتر باشد دوچرخه سوار می تواند دور پای بالاتری داشته باشد ؛در عوض باید نیروی بیشتری به پنجه رکابها وارد کند .

پنجه رکابها :

پنجه رکابها دارای یک محور اصلی هستند که حول آن می گردند . در دو طرف پنجه رکابها دو سری ساچمه خور وجود دارد که باعث چرخش آسان رکاب دور محور می شوند و روی هر محور پنجه رکاب یک پیچ وجود دارد تا داخل قامه محکم شود . پیچ پنجه رکاب راست ، راست گرد است و پیچ پنجه رکاب چپ،چپ گرد ؛یعنی برعکس پیچهای معمولی سفت می شود و برای اینکه تعمیر کاران و مونتاژکاران به اسانی پنجه رکابهای چپ و راست را از هم تشخیص دهند ،روی پنجه رکاب راست حرف R (Right) و روی پنجه رکاب چپ حرف L (letf ) نوشته شده است.

زنجیر :

زنجیر نقش مهمی در اتلاف یا صرفه جویی در انرژی دوچرخه سوار به عهده دارد . روان بو دن زنجیر به جهت کاهش اتلاف انرژی و مقاوم بودن آن در برابر نیروهای کششی از مشخصه های زنجیر است .

خودروها :

برای ایجاد مزیت مکانیکهای متفاوت در شیب یا کفی ،در دوچرخه های کورسی بین پنج تا هفت عدد و در دوچرخه های کوهستان بین شش تا هشت عدد خودرو در نظر گرفته می شود . صفحات خودرو در یک جهت از کوچک به بزرگ (از بیرون به سمت توپی چرخ ) روی استوانه محکم می شوند و استوانه نگهدارنده روی استوانه ای دیگر در یک جهت هرز می گردد و در جهت دیگر با خارهایی ثابت می شود و نیرو را به استوانه زیرینم انتقال می دهد . بین دو استوانه ،دو سری ساچمه وجود دارد که باعث می شود خودرو در جهت عکس به راحتی بگردد . معمولا برای آسان شدن تعویض دنده ،شکل بعضی دندانه های خودرو با بقیه تفاوت دارد .

طبق عوض کن :

نیرویی که از سیم دنده به طبق عوض کن وارد می شود ،محل عبور زنجیر را (که مانند راهرویی است ) جابجا می کند . معمولا برای انداختن زنجیر روی طبق بزرگ از نیروی کششی سیم دنده استفاده می شود و برای انداختن زنجیر روی طبق کوچک با تغییر موقعیت دست دنده و شل شدن سیم ،ازنیروی ذخیره شده در فنری که داخل طبق عوض کن وجود دارد استفاده می شود . طبق عوض کن یک بست تنه دارد که محل قرار گرفتن آن را روی تنه تعیین می کند . طبق عوض کن دارای دو پیچ تنظیم است که محدوده جابجایی راهرو طبق عوض کن را تعیین می کنند و تنظیم درست آنها نقش مهمی در درست کار کردن طبق عوض کن دارد .

شانژمان :

شانژمان علاوه بر تعویض خودروی درگیر ،وظیفه کشش زنجیر را بر عهده دارد و همین امر باعث شده تا یک فنر دیگر و دو قرقره برای عبور زنجیر به دستگاه شانژمان اضافه شود . محل نصب شانژمان یا روی محور چرخ عقب است (که بابار کردن چرخ باز می شود) یا درمحل تعبیه شده ای روی شاخه عقب (مشهور به گوشواره) . شانژمان نیز مانند طبق عوض کن دارای دو پیچ تنظیم است .

دسته دنده ها :

دسته دنده ها ، شانژمان و طبق عوض کن را کنترل می کنند و عموما دو نوع هستند : دسته دنده های جفت ،دسته دنده های جدا . دسته دنده های جفت که در دوچرخه های کورسی به کار می روند ،روی تنه یا کرپی فرمان نصب می شوند . در این نوع دسته ها ،تنظیم مکان زنجیر روی طبق یا خودرو را دوچرخه سوار انجام می دهد و به مهارت او وابسته است . در این حالت گوش دوچرخه سوار باید به صدای جابجایی زنجیر روی خودرو و طبق، و صدایی که ناشی از تنظیم نبودن شانژمان یا طبق عوض کن است خیلی حساس باشد ؛زیرا تنظیم غلط منجر به اتلاف انرژی و خوردگی راهرو زنجیر ها می شود . در نوع دوم ،دسته دنده طبق عوض کن و دسته دنده شانژمان جدا از هم هستند و در کنار ترمزها ،روی ترمزها یا انتهای دسته فرمان قرار دارند . دراین نوع ،به علت چرخش پله ای دسته دنده ها نیازی نیست که دوچرخه سوار آنها را تنظیم کند و با تغییر مکان دسته از یک پله به پله دیگر دنده مناسب را انتخاب می کند ؛ و تنها در صورتی که تنظیم آن به هم بخورد ،با شل یا سفت کردن مهره های نگهدارنده روکش سیم ، می توان آنها را تنظیم نمود .

چرخها :

لاستیک رویی ،لاستیک تویی ، سوزن باد ،مهره نگهدارنده والف ،مهره نگهدارنده سوزن ، ساچمه سوزن یا کرمک ،حلقه کش داخل حلقه ، پره ها ،سرپره ها ،توپی ،میل توپ،ساچمه ها،گیوها،مهره های نگهدارنده گیو ، واشرها ،مهره های نگهدارنده توپی یا ضامن .

گیو و مهره نگهدارنده ،هر دو روی میل توپ قرار می گیرند و مهره نگهدارنده گیو از شل و سفت شدن گیو جلوگیری می کند ؛زیرا اندکی سفتی و شلی گیو روی ساچمه ها باعث خوردگی ساچمه ها ،کاسه های ساچمه ها یا خود گیو ها خواهد شد . میزان سفتی پره ها تعیین کننده اتلاف نیرو در انتقال به زمین است . البته پره اه را نمی توان بیشتر از حد سفت کرد ،ولی پره شل قطعا با عث اتلاف انرژی دوچرخه سوار است . فرق بین چرخ عقب و جلو در قطر ساچمه ها و توپی ها ،طول توپی ها ،شیوه پره بندی و داشتن رزوه روی توپی عقب برای بستن خودرو است

دستگاه ترمزها :

هر کدام از ترمزها شامل دسته ترمز ،کتی ترمز ،روکش سیم ترمز، بستهای روکش ،سیم ترمز ،اهرمهای نگهدارنده لقمه ها ، لقمه ترمز ها ، محور نگهدارنده اهرمها و فنر است . هنگامی که ترمز می گیرید سیم ترمز کشیده می شود و لقمه ها از دو طرف حلقه چرخ را می گیرند و باعث کم شدن سرت می شوند . عنگامی که دسته ترمز را رها می کنید ،فنر داخل دستگاه ترمز ،لقمه ها و در نتیجه سیم ترمز را به حالت اولیه بر می گرداند .

ترمزها هم اینک به دو روش و در دو محل عمل ترمز گیری را انجام می دهند.

عمل انتقال نیرو

۱ - توسط سیم
۲ - توسط فشار روغن(Hydraulic)

محل عمل ترمز گیری

۱ - بر روی طوقه
۲ - صفحه دیسک

نکته قابل توجه در این قطعات ، سفارش سازندگان به بستن پیچها یا خود قطعه به تنه با توجه به فشار لازم بر حسب نیوتن است که توسط دستگاه «تورک سنج» محاسبه می گردد . میزان فشار لازم در کاتولوگ قطعات ذکر شده است . این بدان معنی است که سفت کردن پیچ یا قطعه حد و اندازه دارد و نباید بیش از حد یا کمتر از حد فشار بیاورید .

لوازم و تجهیزات مورد نیاز در دوچرخه سواری کوهستان

در شروع دوچرخه سواری کوهستان شما به یک سری لوازم و تجهیزات نیاز دارید تا در مواجهه با مشکلات و شرایط گوناگون از آنها بهره گرفته و یا دوچرخه سواری خود را لذت بخش تر نمایید این ها لوازم اساسی برای یک دوچرخه سوار هستند و بدون داشتن آنها دوچرخه سواری یعنی یک خطر بزرگ . پس در این قسمت درباره امکانات و تجهیزات موردنیاز جانبی در دوچرخه سواری کوهستان صحبت خواهم نمود .

*تلمبه و لوازم پنچرگیری : یکی از مهم ترین و حیاتی ترین وسایل موردنیاز در دوچرخه سواری کوهستان مخصوصا در برنامه هایی که به نقاط دوردست از شهر سفر می کنید تلمبه و لوازم پنچرگیری می باشد ؛ تلمبه باید سبک ، کوچک و قابل حمل بوده و هم چنین ویژگی باد زدن به هر دو نوع سر تیوپ های موتوری و سوزنی را داشته باشد . تلمبه های مخصوص دوچرخه قابلیت بسته شدن بر روی تنه دوچرخه و یا جای قمقمه را دارند که حسن آن راحتی دسترسی به تلمبه و عیب آن افتادن از روی دوچرخه در تکانهای شدید و یا خاک گرفتن و گلی شدن آن می باشد . از دیگر وسایل موردنیاز پنچرگیری تیوپ اضافی سالم و ۳ عدد تایلیور می باشد که از تایلیور برای در آوردن لاستیک از داخل طوقه استفاده می شود ، شما باید علاوه بر وسایل فوق تعدادی وصله پنچرگیری آماده که در بازار موجود است و چسپ پنچرگیری و سمباده جهت زبر نمودن محل پنچری به همراه داشته باشید .

نکات: ۱) برای کمتر درگیر شدن با پنچری می توانید از تیوپ های سنگی که مقاوم تر و البته سنگین تر از تیوپ های معمولی هستند استفاده کنید . ۲) در برنامه های طولانی مدت دوچرخه سواری که در مناطق دوردست ، مرتفع و ناهموار کوهستانی  رکاب می زنید حداقل دو تیوپ اضافی با خود داشته باشید . ۳) بهترین محل برای قرار دادن وسایل پنچرگیری خود کیف مخصوص زیر زین می باشد .

*آچار های چندکاره مخصوص دوچرخه : از دیگر تجهیزاتی که شما را در مواجهه با نواقص احتمالی در دوچرخه سواری یاری می نماید آچار های چندکاره مخصوص دوچرخه است که این آچار شامل آچار آلن در شماره های موردنیاز برای دوچرخه ، پیچ گوشتی دوسو و چهارسو ، آچار زنجیر و … می باشد .

*کیف زیر زین : یک کیف زیر زین خوب باید محکم به زیر زین بسته شود ( نوع مرغوب آن از نوع کلیپسی می باشد )و در عین حال که از  سایز مناسبی برخوردار است جادار باشد . در کیف زیر زین خود علاوه بر وسایل پنچرگیری که ذکر شد باید آچار چندکاره مخصوص دوچرخه ، سیم ترمز ، آچار فرانسه کوچک ، روغن دان و … داشته باشید .

نکات : ۱) آچار های دیگری را که موردنیازتان خواهد شد به همراه داشته باشید . ۲) بهترین روغن دان برای شما ظرف قطره چشم می باشد . ۳) از روغن های با شماره پایین که به خود گرد وغبار نمی گیرند استفاده کنید .

*قمقمه آب : یکی از مواد موردنیاز بدن آب می باشد که برای انسان جنبه حیاتی دارد پس حتی اگر می خواهید ۲۰ متر رکاب بزنید قمقمه آب را به همراه داشته باشید ؛ یک قمقمه خوب باید سبک باشد ، مقاوم باشد ، از مواد درجه یک ساخته شده باشد ، درپوش دار باشد ، به حد کافی بزرگ باشد و …

نکات : ۱) در صورت نداشتن قمقمه آب دوجداره که توانایی حفظ درجه آب را برای ساعاتی دارند ؛ می توانید از پارچه ای حوله ای به عنوان کاور برای قمقمه خود استفاده کرده و با خیس کردن کاور حوله ای ، دمای آب سرد درون قمقمه خود را برای مدتی حفظ نمایید . ارزش این کار را در گرمای طاقت فرسای ظهر یک روز تابستانی که در حال دوچرخه سواری هستید خواهید فهمید . ۲) پس از هر برنامه قمقمه خود را شسته و در معرض هوا کاملا خشک نمایید .۳) در برنامه های دوچرخه سواری طولانی مدت از دو قمقمه آب استفاده کنید .

*چراغ خطر و روشنایی :

ابتدا هرگونه دوچرخه سواری در شب را ممنوع اعلام می کنم اما در بعضی از برنامه ها و بعضی از شرایط مجبوریم که در شب دوچرخه سواری کنیم؛ پس برای این کار نیاز به چراغ خطر پشت و روشنایی جلو داریم . هم اکنون انواع گوناگونی از این نوع از چراغها  در مدل های مختلف در بازار موجود می باشد . چراغ روشنایی مخصوص دوچرخه بر روی فرمان نصب می شود و حالت کشویی داشته و به عنوان چراغ قوه نیز در کمپهای شبانه  فابل استفاده است و از چراغ خطر نیز که اغلب LED  های قرمز رنگ داشته و چشمک زن می باشد در پشت دوچرخه استفاده می گردد . البته چراغ پیشانی های مخصوص کوهنوردی نیز این کارایی را برای شما دارند .

*کیف کمکهای اولیه : داشتن یک کیف کمکهای اولیه کامل در دوچرخه سواری شاید در شرایطی نجات بخش جان شما و یا همرکابان شما باشد؛ پس در تهیه این کیف وقت را هدر ندهید . یک کیف کمکهای اولیه کامل باید حاوی چسپ پانسمان ، پد استریل ، تنزیب ،پنبه ،پنس ،قیچی کوچک ، موادضدعفونی کننده مانند بتادین یا ساولن، باند کشی ،باند زخم بندی،قرص های موردنیاز ضروری مانند آسپیرین استامینوفن و … ،  پودر او ار اس ، کرم ضد آفتاب ، موچین( برای بیرون درآوردن خار )   ،  چاقوی جیبی کوچک، سوت  ( برای اعلام خطر )،وسایل دوخت و دوز  ، کبریت ضد آب، فندک ، الکل جامد، سنجاق قفلی ،  بندکفش اضافی ، تیغ ریش تراشی( برای پاره کردن لباس) ، سیگارت و ترقه ( برای دور نمودن حیوانات وحشی) و… باشد.

*تجهیزات و وسایل مسیریابی و ارتباطی :  تا سالهای اخیر بیشتر از نقشه وکروکی منطقه و قطب نما برای مسیریابی و تعیین جهت استفاده می شد با این که امروزه نیز استفاده از این وسایل متداول است اما با پیشرفت دانش بشری ، دستگاه GPS یا موقعیت یاب جهانی جای خود را در میان کوهنوردان ، دوچرخه سواران کوهستان و طبیعت گردان باز کرده است و به جای نقشه و کروکی از این وسیله بسیار سودمند استفاده می شود . GPS در انواع مختلفی به بازار عرضه شده است که با توجه به اطلاعاتی که به آن داده ایم علاوه بر  تعیین جهت و مسیر و هم چنین با توجه به مدل آن  می تواند درجه دمای محیط ، ارتفاع ، میزان رطوبت و… را در اختیار ما بگذارد . GPS های مخصوص دوچرخه سواری کوهستان نیزبه بازار عرضه شده اند که به فرمان بسته شده و کارکردهای مفید و مختلفی  دارند . از دیگر وسایل لازم برای سفرهای برون شهری و دوچرخه سواری در  طبیعت  می توان تلفن همراه یا موبایل را نام برد که در صورت ماهواره ای بودن تلفن همراه شما در هر نقطه از طبیعت امکان برقراری تماس خواهید داشت که از این نوع تلفن همراه در کشور ما به ندرت یافت می شود .

*کیلومترشمار: این وسیله را نیز باید در لیست وسایل ضروری در دوچرخه سواری کوهستان قرار داد چون اگر دوچرخه سواری کوهستان را به صورت حرفه ای دنبال می کنید پس باید از وضعیت تمرینی خود اطلاع داشته باشید و هم چنین پس از برنامه ها ی دو چرخه سواری گزارش سفر خود را تهیه کنید و یا بتوانید در برنامه های طبیعت گردی با دوچرخه از روی گزارش، برنامه را اجرا کنید . کیلومتر شمار ها در مدل های مختلفی وجود دارند که قیمت آنها از ۵ الی ۶ هزار تومان شروع شده  و حتی تا ۳۰۰ هزار تومان نیز ادامه پیدا می کند کیلومترشمارها قابلیت نمایش مسافت طی شده ، سرعت ماکزیمم ، سرعت متوسط، ساعت ، کرونومتر، کل زمان دوچرخه سواری، کالری مصرفی ، و در مدل های پیشرفته تعداد ضربان قلب ، تعداد دورپا ، ارتفاع ، دمای محیط ، میزان رطوبت و … را دارند .

علاوه بر وسایل فوق تجهیزاتی دیگر نیز موردنیاز برنامه های دوچرخه سواری هستند:

*قفل دوچرخه : اگر قصد طبیعت گردی با دوچرخه و سفرهای چند روزه با دوچرخه را دارید به این وسیله در هنگام شب و در کمپهای شبانه احتیاج خواهید داشت .

نکات : ۱)  برای قفل کردن و بستن دوچرخه ها به هم در هنگام خواب باید از قفل و البته از نوع کابلی که جمع شونده هستند و امکان بستن تعداد بیشتری دوچرخه را دارند استفاده کنید . ۲) هیچ گاه به خلوت و بکر بودن منطقه اتراقی اعتماد نکنید .

*کاور و روکش تنه :  برای جلوگیری از  خراشیدگی تنه و آسیب دیدن آن مخصوصا در حمل دوچرخه با ماشین در برنامه های دوچرخه سواری استفاده از کاور تنه و پوششهای محافظتی الزامی است . هم چنین می توانید برای حمل و نقل دوچرخه ها از ساک مخصوص دوچرخه نیز استفاده کنید .

*ترک بند ، خورجین و کیف فرمان : در برنامه های دوچرخه سواری برای حمل وسایل موردنیاز خود در آن برنامه می توانید از ترک بند های مخصوص دوچرخه های کوهستان استفاده نمایید که در مدل های پیشرفته در عین حال که سبک هستند قابلیت تحمل باری معادل ۵۰ کیلوگرم را نیز دارند. از دیگر وسایل مفید در دوچرخه سواری کیف فرمان است که هم به فرمان دوچرخه بسته شده و هم به کمر دوچرخه سوار بسته می شود و از آن می توان برای قرار دادن وسایل کوچک و مورداستفاده روزانه همچون چاقوی جیبی ، پول ، تلفن همراه ، تنقلات و … استفاده نمود؛ لازم به ذکر است در هر برنامه دوچرخه سواری نیز مقداری پول ، کارت شناسایی و قلم و کاغذ به همراه داشته باشید .

-  به هر حال در پایان امیدوارم که تمام تجهیزاتی که در یک سفر با دوچرخه در کوهستان لازم خواهید داشت ( البته مربوط به دوچرخه ) را برایتان به طور مفید شرح داده باشم .